Jakie elementy zawiera umowa kredytu? Jakie obowiązki i prawa ma bank względem kredytobiorcy? Jakie konsekwencje grożą za nieuregulowanie rat w terminie? Odpowiedzi na te i inne pytania powinieneś znać jeszcze przed podpisaniem umowy z bankiem.
Podstawowym akrem prawnym, określającym specyfikę oraz charakter zobowiązań i czynności kredytowych, jest ustawa o prawie bankowym, której art. 69 ust. 1 definiuje umowę kredytową w sposób następujący: „Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
W ustawie znajdziemy również przepis charakteryzujący formę umowy kredytowej; art 69. ust 2 określa, jakie elementy powinien zawierać omawiany dokument. Są to:
- strony umowy,
- kwota i waluta kredytu,
- cel, na który kredyt został udzielony,
- zasady i termin spłaty kredytu,
- wysokość oprocentowania oraz warunki jego zmiany,
- sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,
- zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu,
- terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych,
- wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,
- warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.
Znajomość powyższych przepisów i świadomość z czym wiążą się umowy kredytowe oraz wszelkie dokumenty określające zobowiązania finansowe minimalizuje ryzyko podpisania niekorzystnych, a nawet niebezpiecznych, umów. Wszystkie powyższe elementy można rozpatrzeć z ekspertem kredytowym, który nie tylko wyjaśni podstawy prawne, ale również przybliży obowiązki oraz prawa stron zawierających umowę.
Obowiązki i prawa
Dla kredytobiorcy głównym obowiązkiem, wynikającym z zawarcia umowy, jest oczywiście spłata zobowiązania. Jednocześnie osoba zaciągająca kredyt jest obowiązana do poddania się weryfikacji finansowej oraz gospodarczej przez bank, w którym ten chce zaciągnąć zobowiązanie. Jest to jeden z elementów przyznawania kredytu – dla obydwu stron kluczowe znaczenie ma zdolność kredytowa potencjalnego dłużnika.
Kredytobiorca musi więc udowodnić przed bankiem, co jest określane przez art 70. ustawy o prawie bankowym, że ma zdolność kredytową. Co warto podkreślić – jej weryfikacja odbywa się przed podpisaniem umowy, ale równie dobrze bank może poddać ocenie zdolność klienta już po podpisaniu wymaganych dokumentów. Wiąże się to szczególnie z utratą zdolności kredytowej, przez co bank może albo obniżyć kwotę kredytu, albo wypowiedzieć umowę.
Bank, oprócz obowiązków względem kredytobiorcy, ma również wiele praw wynikających z umowy. Może m.in. skontrolować wykorzystanie kredytu czy zweryfikować zdolność kredytową klienta, nawet jeśli umowa została już zawarta, o ile istnieją przesłanki świadczące o celu innym niż zadeklarowany bądź też utracie zdolności.
Podmiot, w którym kredytobiorca zaciągnął zobowiązanie, ma także obowiązek natychmiastowego poinformowania klienta o opóźnieniu spłaty kredytu. Forma informowania uzależniona jest od ustaleń w procesie zawierania umowy. Jednocześnie bank nie ma prawa wystosowywać żądań zmiany wysokości oprocentowania ani sposobu płatności w obliczu zmniejszającej lub zwiększającej się siły nabywczej pieniądza.
Wypowiedzenie i konsekwencje
W przypadku regularnych opóźnień spłat kredytu bank powiadamia Biuro Informacji Kredytowej, co – mimo że działa na niekorzyść kredytobiorcy i stawia w wątpliwość jego zdolność kredytową – jest najmniej poważną konsekwencją. Jeżeli w skutek niespłacania rat kredytowych bank zerwał umowę z klientem, to rozpoczyna się okres trzydziestodniowego (lub siedmiodniowego, o ile została wcześniej wykazana upadłość klienta) wypowiedzenia, podczas którego musi on spłacić wszelkie zobowiązania. Gdy okres ten upłynie, a należności nie zostały uregulowane, wówczas może rozpocząć się egzekucja komornicza.
Wszystkie podstawowe aspekty zobowiązań finansowych wyjaśni ekspert kredytowy. Znajomość zagadnień i charakteru praw oraz obowiązków obydwu stron daje pełniejszy obraz tego, na co się decydujemy.