W prawie bankowym znajdziemy przepisy mówiące o instrumentach, dzięki którym banki mogą zabezpieczyć się na wypadek niewypłacalności klienta. Minimalizowanie ryzyka finansowego ma wiele form, takich jak weryfikacja zdolności kredytowej czy poręczenia wekslowe. Jakie jeszcze formy zabezpieczeń przewiduje ustawa o prawie bankowym?
Bank, udzielając kredytu zainteresowanemu, ma wiele instrumentów zabezpieczających pożyczane środki finansowe. Zdaje się, że najbardziej znanym jest weryfikacja zdolności kredytowej klienta i opiniowanie jego wypłacalności, co jest jednym z wymaganych elementów zawierania umowy kredytowej. Nie jest to jednak jedyny sposób – jakie są zatem prawne formy zabezpieczeń kredytowych?
Dzięki istnieniu różnego rodzaju zabezpieczeń kredytowych bank zmniejsza ryzyko niewypłacalności swojego klienta, a więc utratę środków finansowych. Formy i sposoby takich zabezpieczeń ustalane są zanim jeszcze kredyt zostanie wypłacony. Niekiedy jednak wartość zabezpieczenia jest podwyższana przez bank, o ile istnieją takie przesłanki jak pogorszenie kondycji finansowej kredytobiorcy. Uprawnienia banków do stosowania zabezpieczeń kredytowych wynikają z art. 93 ustawy o prawie bankowym.
Rodzaje zabezpieczeń
Przede wszystkim zabezpieczenia kredytowe rozróżnia się na płynne i niepłynne (rzeczowe). Do pierwszej kategorii należą: poręczenia bankowe, gwarancje, awale oraz cesja należności. Poręczenia wekslowe, nazywane inaczej awalami, dotyczą zmiany odpowiedzialności za dług, w momencie gdy pierwotny dłużnik nie wywiązał się ze spłaty. Przez cesję należności rozumie się z kolei przeniesienie wierzytelności na osobę trzecią, w wyniku umowy zawartej pomiędzy dłużnikiem a wybraną osobą.
Do niepłynnych zabezpieczeń zaliczamy w szczególności hipotekę, zastaw bankowy, kaucję, przewłaszczenie na zabezpieczenie, ubezpieczenie kredytu czy blokadę środków na rachunku bankowym. Hipoteczne zabezpieczenie kredytowe jest jednym z najczęściej występujących; polega na umożliwieniu bankowi dochodzenia roszczenia dzięki wpisowi do ksiąg wieczystych – obowiązuje nawet po zmianie właściciela nieruchomości.
Nie jest to jedyny podział omawianych instrumentów – dokonuje się również rozróżnienia na zabezpieczenia osobiste i rzeczowe. Źródłem pierwszych z nich jest zobowiązanie osoby trzeciej, tzw. dłużnika dodatkowego do spłaty długu dłużnika. Osobiste zabezpieczenia dotyczą wspomnianych już poręczeń wekslowych, a także: pełnomocnictwo czy umowa poręczenia, która rozumiana jest jako zobowiązanie, dotyczące np. spłaty rat, poręczyciela wobec podmiotu udzielającego kredytu, gdy sam dłużnik go nie wykona.
Występowanie ryzyka kredytowego
Zabezpieczanie swoich środków finansowych przez banki jest zjawiskiem naturalnym. Podczas ustalania form i sposobów zabezpieczenia z klientem bank zwraca uwagę na takie aspekty jak między innymi wysokość kredytu wraz z długością okresu spłaty, prawny status oraz kondycję finansową kredytobiorcy czy nakład pracy wymagany do odpowiedniego zabezpieczenia kredytu.
Wszystkie wątpliwości dotyczące sposobów zabezpieczania się banków przed niewypłacalnością kredytobiorców i inne aspekty związane z zaciąganiem kredytów przybliży ekspert kredytowy.